معمولا زمانی که درباره تفاوت لمینت و ونیر کامپوزیت صحبت می‌کنیم، یکی از تفاوت‌های اصلی بین این دو، انجام ونیر کامپوزیت دندان بدون تراش دندان است. به همین دلیل، معمولا پاسخ به سوال «آیا برای کامپوزیت دندان را می تراشند؟»، منفی است.
با این حال بد نیست بدانید گاهی ممکن است در کامپوزیت، دندان تراشیده شود. البته این تراش جزئی بوده و برای دلایل و اهداف به خصوصی انجام می‌شود. البته این تراش را نباید با تراش دندان برای روکش یا ونیر سرامیکی (لمینت) مقایسه کرد. در این مقاله از وب‌سایت مرکز دندانپزشکی آمیتیس تصمیم داریم تا تمام نکاتی که باید درباره‌ی تراش دندان برای کامپوزیت بدانید را به زبان ساده برای شما توضیح دهیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید و در صورتی که در انتها، پاسخ سوالات خود را نیافتید، حتما آن را در قسمت نظرات طرح کنید.
دلایل تراش دندان برای کامپوزیت
بد نیست بدانید تراش دندان به هیچ عنوان درمان سخت یا پیچیده‌ای به شمار نمی‌رود. مهمترین دلایل تراشیدن دندان برای کامپوزیت، این موارد هستند:
1. نامرتب بودن و کجی دندان ها
به ادعای سایت Scientific American تقریبا از هر ده نفر آمریکایی، 9 نفر دچار مشکلاتی مثل دندانهای نامرتب، شکسته و یا لب‌پر شده هستند. دندانهای نامرتب که ممکن است به صورت همپوشانی‌های جزئی تا به‌هم‌ریختگی‌های شدید دیده شوند، یکی از مشکلات رایج در میان دندانهای مراجعان دندانپزشکی‌ها به شمار می‌رود.
برای اطلاعات بیشتر درباره نحوه کامپوزیت دندان های کج کلیک کنید.
معمولا بیشتر کسانی که در دوران کودکی و نوجوانی از ارتودنسی استفاده نکرده‌اند، از این مشکلات رنج می‌برند. البته گاهی این مشکلات در افرادی که سابقه‌ی درمان ارتودنسی هم دارند مشاهده شده است. با کانتور دندان و تراشیدن قسمت‌های نامرتب دندانها، میتوان این بهم ریختگی‌ها را در موارد غیرحاد به خوبی برطرف کرد.
2. بیرون زدگی دندانها
بهم ریختگی دندان، ممکن است به صورت های مختلفی خود را نشان دهد. یکی از این موارد، بیرون‌زدگی دندانها از زاویه صحیح خود به سمت بیرون است. در صورتی که این مشکل به سمت داخل بوده و فک را دچار مشکل جفت شدن دندانها کند، احتمالا ناچار به استفاده از ارتودنسی خواهیم بود.
3. فرم دادن به دندانهای بلند و بزرگ
یکی دیگر از مشکلات رایج که باعث بهم خوردگی ترتیب قرارگیری دندان می‌شود، دندانهای بزرگ و بلند است. این دندانها که معمولا دندانهای نیش هستند، لزوما مشکل بزرگی برای سلامت دندانها محسوب نمی‌شوند؛ با این حال گاهی در درمان‌های اصلاح طرح لبخند و به منظور طراحی «لبخند عاقلانه» آن‌ها را کوتاه و با بقیه‌ی دندانها در یک سطح قرار می‌دهیم.
4. ردیف کردن دندانها
معمولا مشکلات بهم ریختگی دندانها به یکی از صورت‌های بالا رخ می‌دهد. اما گاهی هیچکدام از دندانها مشکل به خصوصی نداشته و یا تمامی دندانها از انحرافات جزئی رنج می‌برند. در این شرایط، ممکن است دندانپزشک با صلاحدید خود، از ترکیبی شامل کانتور محدود دندان و باندینگ برای مرتب کردن دندانها استفاده کند. دندانهای ردیف شده به مراتب ظاهر زیباتری از دندان‌هایی دارند که برخی از آن‌ها، از دیگر دندانها بلندتر هستند.
5. زردی و بدرنگی شدید دندانها
قبلا در مقاله بلیچینگ بهتر است یا کامپوزیت درباره‌ی بدرنگی شدید مینای دندان و لکه‌های پررنگی که در مقابل جرم‌گیری و بلیچینگ مقاوم هستند، صحبت کردیم. این لکه‌ها با بلیچینگ قابل درمان نیستند و باید با کامپوزیت دندان لکه‌گیری شوند. با این حال گاهی این لکه‌ها به حدی پررنگ شده‌اند که حتی از زیر ونیر کامپوزیتی هم ممکن است دیده شوند. در چنین شرایطی راه حل، تراشیدن دندان پیش از کامپوزیت در حد کمتر از یک میلیمتر است. به این ترتیب بافت تغییررنگ داده به راحتی حذف شده و کامپوزیت به خوبی جای آن را پر خواهد کرد.
6. آسیب دیدن بافت سالم دندان
دلایل ایجاد لکه‌ها معمولا مصرف خوراکی‌های حاوی رنگدانه و یا لکه‌های ناشی از پوسیدگی دندان است. لکه‌های پوسیدگی در صورت عدم درمان در دراز مدت تبدیل به پوسیدگی شده و می‌توانند حتی حیات دندان را مورد تهدید قرار دهند. با این حال پوسیدگی‌های سطحی مشکلی جدی برای اصلاح طرح لبخند با کامپوزیت به شمار نمی‌روند؛ چرا که به راحتی و با تراشیدن بافت‌های پوسیده (یا شکسته‌شده) میتوان دندان را آماده‌ی پذیرش ونیر کامپوزیت کرد. البته در صورتی که آسیب پراکنده و وسیع باشد، احتمال دارد گزینه‌ی ونیر کامپوزیت چندان راه مناسبی برای رفع مشکل نباشد.
دیگر دلایل تراشیدن دندان برای کامپوزیت ونیر عبارتند از :
- همپوشانی‌های جزئی دندانها روی هم،
- شکل‌های نامطلوب دندانها (مثل دندانهای نیش نوک تیز)
- انواع شکستگی‌ها مثل لب‌پرشدگی یا ترک‌های ریز روی مینای دندان
- انحراف‌های جزئی دندان با زاویه کم
فیلم کامپوزیت دندان با تراش و بدون تراش
در این ویدئو برای بیمار علاوه بر کامپوزیت دندان بدون تراش، انجام بریج کامپوزیتی FRC برای جایگزینی موقت دندان و زیباتر کردن طرح لبخند نیز صورت گرفته است.
معمولا هدف اصلی مراجعانی که برای ونیر کامپوزیت به ما مراجعه می‌کنند، اصلاح طرح لبخند و رفع ایرادات جزئی و کلی لبخند و دندانها است. برخی از این مشکلات نیازمند درمان‌های جدی‌تر مثل جراحی لثه و یا ارتودنسی هستند؛ در حالی که برخی دیگر از آن‌ها را میتوان با کمک درمان‌های جزئی‌تری مثل تراش دندان (=کانتور یا اناملوپلاستی) برطرف کرد.
باید بدانید که کانتور دندان به هیچ عنوان درمان ترسناکی نیست و حتی گاهی از اناملوپلاستی برای زیباسازی لبخند کسانی که قصد ونیر کردن هم ندارند، استفاده می‌شود. در این ویدیو می‌توانید کمی از نحوه کار و چگونگی تراش دندان برای اصلاح خط لبخند و آماده‌سازی آن برای ونیر کامپوزیت را مشاهده کنید.
نمونه کارهای کامپوزیت دندان با تراش
 |
 |
برخلاف باور بسیاری از مراجعان تراش دندان برای کامپوزیت اصلا چیز نامطلوبی نیست. نتیجه‌ی کامپوزیت دندان تراش خورده حتی می‌تواند به خوبی دندانهای عادی و شاید بهتر از آن‌ها شود؛ البته تنها در صورتی که تمامی مراحل کار و به صورت اصولی پیش رفته و شروط مهم آن مورد توجه قرار گرفته شود. اصلی‌ترین شرط انجام تراش دندان برای کامپوزیت، وجود مشکلات جزئی و امکان برطرف کردن آن با تراش دندان است.
کدام دندان ها برای کامپوزیت تراش داده می شوند؟
در صورتی که مشکلات و یا ناهنجاری‌های دندان جدی باشند، صرف نظر از این که قصد اصلاح طرح لبخند را دارید یا نه، باید ابتدا درمان لازم پیش از ونیر کامپوزیت را انجام دهید. قبلا اشاره کردیم که این درمان ممکن است یک جراحی ساده نیم ساعته و یا درمان‌های چندین ماهه‌ی ارتودنسی باشد.
تراش دندان پیش از ونیر کامپوزیت زمانی انجام می‌شود که بتوان بدون ارتودنسی یا درمان‌های جدی‌تر (مثلا جراحی لثه) بی‌نظمی دندانها را برطرف کرد. تراش دندان که با نام تخصصی اناملوپلاستی یا کانتور دندان هم شناخته می‌شود، یک پروسیجر بدون نیاز به بیحسی و یا خونریزی و درد است که با آن میتوان مشکلات زیادی را بهبود داده و یا کاملا درمان کرد. در بعضی مواقع نیاز به تراش کل دندانها نیست و فقط کافیست یک یا چند دندان را تراش داد که در ادامه به توضیح آن پرداخته شده است.
1. تراشیدن دندان جلو
دندانهای جلو یکی از گزینه‌های همیشگی برای اصلاح طرح لبخند و انواع درمان‌های زیبایی دیگر دندانها هستند. برخلاف دندانهای نیش که کمی ناهنجاری یا بدفرمی در آن‌ها قابل قبول است، دندانهای جلو به عنوان دندان‌هایی شناخته می‌شوند که باید همیشه بدون نقص، با ابعاد قابل قبول و نسبت‌های مناسب هندسی دیده شوند. علاوه بر این، این دندانها در بسیاری موارد به دلیل آسیب‌های مختلف، دچار مشکلاتی مثل لب‌پرشدگی و یا ترک‌های ریزی هستند.
تراشیدن دندانهای جلو برای حل این مشکلات یکی از رایج‌ترین دلایل تراشیده شدن دندان پیش از ونیر کامپوزیت هستند.
2. تراشیدن دندان نیش
ناهنجاری فرمی دندانهای نیش یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که در لبخند بسیاری از مردم دیده می‌شود. البته نوک تیز بودن دندانهای نیش، لزوما یک مشکل نیست و حتی در طراحی لبخند برای طبیعی‌تر به نظر رسیدن خط لبخند یا ایجاد حس و حال جوانانه در آن، به همین شکل باقی گذاشته می‌شود. با این حال نقص‌ها یا مشکلاتی مثل همپوشانی جزیی، شکل غیرطبیعی دندانها، لب پر شدگی یا شکستگی‌های جزئی و یا نوک تیز بودن بیش از حد دندانهای نیش را معمولا میتوان با تراشیدن جزئی دندان برطرف نمود.
همچنین گاهی دندانهای نیش به خوبی روی دندان رو‌به‌رویی جفت نمی‌شوند که این مشکل را هم میتوان با تراشی جزئی اصلاح کرد.
نحوه تراشیدن دندان برای کامپوزیت
تراش دندان برای مرتب کردن دندان یا رفع لکه، می‌تواند به وسیله‌ی دریل یا نوار مخصوص تراش انجام شود. در واقع تراش دندان با نوار بیشتر شبیه سنباده کشیدن آن است. با این حال معمولا قبل از تراش دندان، از دندانها عکسبرداری شده تا جای پالپ به خوبی مشخص شود. در صورتی که قرار به نصب ونیر نباشد، معمولا فینیش کار با پولیش و صیقل مینای دندان خاتمه می‌یابد.
تفاوت تراش دندان در لمینت و کامپوزیت چیست؟
تفاوت اصلی تراش دندان برای ونیر کامپوزیت و لمینت، در مقدار تراش مینای دندان است. اصولا گفته می‌شود که برای ونیر کامپوزیت نیازی به تراش دندان نیست؛ مگر در حالتی که ندان‌ها دچار بههمریختگی نسبتا واضح باشند و ونیر کردن آن باعث بزرگ شدن بیش از حد دندان شود. در این حالت به درمان مقدماتی که همان اناملوپلاستی است، نیاز داریم.
در حالی که برای لمینت، مینای دندان باید کاملا تراشیده شده تا جای برای نصب و قرارگیری ونیرهای ضخیم از جنس پرسلان فراهم شود. تراش مینای دندان برای لمینت برخلاف ونیر کامپوزیت کاملا غیرقابل برگشت است؛ چرا که مینای دندان امکان خودترمیمی نداشته و آسیب به آن پس از تراشیده شدن دائمی خواهد بود.
میزان تراش دندان برای کامپوزیت
تراش دندان برای ونیر کامپوزیت می‌تواند به مقادیر و شکل‌های مختلفی انجام شود. گاهی این تراش به شکل چند تراش ساده روی سطح دندان برای محکم کردن کامپوزیت بوده و گاهی هم ممکن است دندان به حدی تراش بخورد که پیش از ونیر، نیاز به باندینگ دندان یا ترمیم تراشه‌های جزئی هم وجود داشته باشد. معمولاً این میزان تراش بین حداقل 0.5 میلیمتر تا حداکثر 2 میلیمتر است.
بد نیست بدانید در انتهایی‌ترین مرحله از مراحل آماده سازی دندان برای ونیر کامپوزیت، سطح دندان با یک ماده‌ی اسیدی متخلل شده و آماده‌ی قرارگیری لایه‌ی کامپوزیتی می‌گردد.
آیا تراشیده شدن دندان برای ونیر کامپوزیت درد دارد؟
در حالت کلی باید گفت که حتی سنگین‌ترین تراش‌های کانتور دندان صورلا نباید در مراجع ایجاد احساس درد کنند، چرا که قرار نیست به پالپ دندان یا بافت عصبی و زنده‌ی دندان آسیبی وارد شود. با این حال، ممکن است دندانهای مراجع حساس بوده و یا از احساس تراشیده شدن دندان خوشش نیاید. در این حال میتوان تراش دندان را با بیحسی موضعی انجام داد که در این صورت، هیچگونه احساس دردی را احساس نخواهید کرد.
در واقع در صورت وجود درد، باید دلیل آن را متوجه شد، چرا که حساسیت دندان معمولا نشانه‌ای از عفونت ریشه می‌تواند باشد.
همچنین بخوانید : آیا دندان خراب و پوسیده را می توان کامپوزیت کرد؟
عوارض تراش دندان برای کامپوزیت
با وجود ساده به نظر آمدن پروسیجر کانتورینگ و کامپوزیت دندان، مرتب کردن دندان با ونیر پیچیده‌تر از چیزی است که به نظر می‌آید. در واقع مدت‌هاست این موضوع به یکی از نقاط مهم اختلاف نظر میان دندانپزشکان ارتودنتیست و برخی متخصصان دندانپزشکی زیبایی و حتی پروتز مبدل شده است. بسیاری از ارتودنتیست‌ها اعتقاد دارند که مرتب کردن دندانها با روشی غیر از ارتودنسی، کار غیراصولی و مضر است. در حالی که برخی دیگر اعتقاد دارند در برخی موارد میتوان از این روش بهره برد.
مهمترین دلایل متخصصان یاد شده که به عنوان عوارض تراشیدن دندان شناخته می‌شوند، شامل این موارد است:
- تراشیده شدن مینا و بافت‌های عاج دندان که مشکل خاصی نداشته و معمولا بافت‌های سالمی از ساختار دندان هستند، در کنار قرار گرفتن کامپوزیت و افزایش ضخامت کلی دندانها هر دو برای سلامت دندانها مضر بوده و موجب زمینه‌سازی تخریب بافت‌های آن در آینده خواهد بود. چرا که علاوه بر حساسیت‌زا بودن برخی کامپوزیت‌ها، نگهداری از دندانهای کامپوزیت شده نیازمند مراقبت و توجه بیشتری در مقایسه با دندانهای طبیعی است.
- گاهی اوقات دندانهای نامرتب، به دلیل فشاری که از اطراف به آن‌ها وارد می‌شود، دچار این مشکل شده‌اند. در این حالت و با برطرف نشدن ریشه اصلی ناهنجاری، دندانها همچنان به حرکت خود ادامه خواهند داد. در نتیجه‌ی این فرآیند، ونیرها و حتی خود دندان در خطر فشار بیش از حد، ترک برداشتن یا شکستگی قرار می‌گیرند.
- علاوه بر موضوع فوق، ممکن است فشار و حرکت ونیرها، باعث فشار و آسیب به بافت لثه شده یا در اثر ایجاد زمینه‌ی عفونت در دندان، لثه‌ها هم درگیر آلودگی، حساسیت و التهاب شوند. بنابراین، افزایش احتمال بروز بیماری‌های پریودنتال را هم باید به سیاهه عوارض تراشیدن دندان و ونیر کامپوزیت افزود.
- از دیگر مواردی که به عنوان عوارض و معایب تراش دندان برای کامپوزیت مطرح می‌شوند، موضوعاتی مثل کاهش سطح سخت دندان، از بین رفتن بافت سالم و طبیعی آن‌ها و تغییر رنگ دندان تراش خورده با افزایش سن هستند.
آیا کامپوزیت به دندان آسیب میزند؟
یکی از سوالات قدیمی در رابطه با ونیر کامپوزیت که ما قبلا در مقاله‌ی آیا کامپوزیت دندان را خراب می کند به طور کامل به آن پرداخته‌ایم، عوارض و آسیب‌های بالقوه‌ای است که کامپوزیت می‌تواند متوجه دندانها، به خصوص دندانهای تراشیده شده کند. البته حساسیت‌زایی برخی از برندهای کامپوزیت چیزی نیست که بتوان به سادگی آن را انکار کرد. با این حال لزوما کامپوزیت باعث آسیب به بافت دندان نمی‌شود.
برای درک بهتر این موضوع، بد نیست تا کمی درباره‌ی برندهای کامپوزیت توضیحاتی ارائه دهیم. کیفیت کامپوزیت‌ها، از کشور به کشور و از برند به برند ممکن است به شدت متفاوت و متغیر باشند. در حالی که برخی از برندهای سازنده‌ی کامپوزیت، خصوصا برندهای ارزان‌تر، ممکن است در ساختار خود از موادی استفاده کنند که موجب ایجاد حساسیت در لثه‌ها و حتی پالپ دندان می‌شوند، برندهای برتر کامپوزیت‌هایی را به بازار عرضه کرده‌اند که خاصیت ضدحساسیت دارند.
این مواد حساسیت‌زا که معمولا شامل ترکیبات متیل متاکریلات هستند، در برخی افراد ایجاد احساس درد و حتی التهاب کرده و در صورت بهبود نیافتن فوری، باید از روی دندانها برداشته شوند. البته این حساسیت در بیشتر مواقع پس از چند روز کاملا برطرف می‌شود که در این صورت نیاز به کار خاصی نیست.
موضوع دیگری که در ارتباط بین پوسیدگی دندانهای تراش خورده و مجاورت آن با کامپوزیت وجود دارد، تخلخل سطحی بیشتر کامپوزیت در مقایسه با مینای دندان است. در این شرایط، سطح کامپوزیت نسبت به مینای دندان بیشتر مستعد ایجاد پلاک و جرم است. در نتیجه و در صورت عدم رسیدگی و رعایت نکات بهداشتی مراقبتی دهان و دندان، با سادگی پوسیدگی در مجاورت کامپوزیت آغاز شده، از میان مینای تضعیف شده‌ی دندان عبور کرده و خود را به عاج و حتی پالپ دندان می‌رساند.
بنابراین در صورتی که برای اصلاح طرح لبخند خود از کامپوزیت و کانتور دندان استفاده کرده‌اید، به یاد داشته باشید که دندانهای شما به مراقبت دو چندانی نیاز دارند.
بعد از تراش دندان میتوان کامپوزیت را برداشت؟
معمولا دندانپزشکان مشکل خاصی را برای برداشتن کامپوزیت ونیر از روی دندانهای مراجع نمی‌بینند. البته این موضوع بستگی به وضعیت دندانهای افراد هم دارد. ممکن است در برخی افراد، ترمیم و ونیر کامپوزیت به حدی در هم تنیده شده که بیشتر از انجام یک پروسیجر رستوریشن دندانی به بیلدآپ دندان شباهت پیدا کرده باشد. همچنین باید دید که اچ کردن دندان (متخلخل نمودن مینای دندان با ژل اسیدی) تا چه حد به مینای دندان زیر کامپوزیت‌ها آسیب وارد آورده است.
البته معمولا این فرآیند (که برای بلیچینگ دندان هم استفاده می‌شود) آسیب زیادی را در بر نداشته؛ و با یک پولیش ساده، ونیر کامپوزیت دندان حتی پس از کانتور برگشت پذیر است.
آيا كامپوزيت بدون تراش دندانها قابل انجام است؟
بله! در واقع، خود درمان ونیر کامپوزیت، نیاز خاصی به تراش دندان ندارد. در واقع یکی از مزیت‌های مهم ونیر کامپوزیت نسبت به لمینت، همین تراشیده نشدن مینای دندان است. بنابراین در صورتی که دندانهای مرتبی دارید یا قبلا ارتودنسی انجام داده‌اید، ونیر کامپوزیت گزینه‌ای ایده‌آل برای اصلاح طرح لبخند و ساخت یک هالیوود اسمایل عالی روی لبان شماست.
با این حال برای این که ونیر کامپوزیت شما بدون تراش انجام شود، باید چند شرط لحاظ شود:
- دندانهای شما باید بدون لکه‌های پررنگ و یا غیرقابل پاکسازی باشند؛
- نباید روی دندانها، پوسیدگی شدیدی وجود داشته باشد.
- افرادی که دندانهای برجسته یا بزرگی دارند، احتمالا بدون تراشیدن بخشی از مینای دندان نمی‌توانند ونیر کامپوزیت انجام دهند.
- لبه‌ی لثه در نزدیکی طوق دندان، نباید حالت برجستگی یا پله‌ای داشته باشد.
- رنگ مینای دندان خصوصا در لبه‌ها باید شفاف باشد.
- و مهمتر از همه، باید هیچگونه بههمریختگی یا نامرتب بودن در دندانهای شما دیده نشود.
جمع بندی
نتایج خارق‌العاده اصلاح طرح لبخند و طراحی لبخند هالیوودی، باعث شده تا درمان‌های زیبایی مثل ونیر کامپوزیت در این روزها محبوبیت زیادی پیدا کنند. با این حال، به برخی دلایل ممکن است این درمان‌ها ترسناک جلوه کنند. ترس از درد دندانپزشکی، نگرانی بابت هزینه‌ها و سوالاتی در مورد عوارض این پروسیجرها از جمله مهمترین مسائلی هستند که جلوی مراجعان را از مشورت با دندانپزشک و کسب اطلاعات بیشتر سد می‌کنند.
یکی از مهمترین این سوالات در مورد ونیر کامپوزیت، بحث تراشیده شدن دندان برای قرارگیری ونیر است. معمولا ونیر کامپوزیت به دلیل نازک بودن آن نیازی به تراش دندان ندارد. با این حال ممکن است به تشخیص دندانپزشک، مراجع برای تحت درمان قرار گرفتن با این روش، نیاز به درمان‌های ابتدایی مثل ارتودنسی یا اناملوپلاستی یا کانتور دندان پیدا کند. مورد اخیر، همان مسأله‌ای است که به عنوان تراش دندان می‌شناسیم.
هدف از تراش دندان برای کامپوزیت، معمولا برطرف کردن ناهنجاری‌های جزئی دندانها است. در برخی موارد نیز، این کار بیشتر جنبه‌ی درمانی داشته و شامل برداشتن ترک‌های ریز، همپوشانی‌ها، و لکه‌های غیرقابل پاکسازی می‌شوند. تصمیم‌گیری در مورد این که شما پیش از ونیر کامپوزیت نیاز به تراش دندان دارید یا خیر تنها با نظر مستقیم دندانپزشک متخصص امکان پذیر است. برای کسب اطلاعات بیشتر و رزرو وقت مشاوره‌ی حضوری، همین الان با ما تماس بگیرید.
